Τόμος 16 (1998) – Τεύχος 2+2Σ – Άρθρο 4 – Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση – Volume 16 (1998) – Issue 2+2Σ – Article 4 – Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition

Διαιτητικές Ίνες: Σύγχρονη Θεώρηση

Dietary Fibers: An Update

Πάσχου,Π.,Πλέσσας,Σ.Τ.  : Διαιτητικές Ίνες: Σύγχρονη Θεώρηση , Επιθεώρηση Κλιν. Φαρμακολ. Φαρμακοκινητ. 16 :  (1998)

Paschou,P., Plessas,S.T. : Dietary Fibers: An Update, Epitheorese Klin. Farmakol. Farmakokinet. 16:  (1998)

Ελληνικά – Greek

Δια­ι­τη­τι­κές ί­νες, δο­μή, φυ­σι­κο­χη­μι­κές ι­διό­τη­τες, φυ­σιο­λο­γι­κή δρά­ση, γα­στρε­ντε­ρι­κή α­πορ­ρό­φη­ση, με­τα­βο­λι­σμός στε­ρο­λών, πέ­ψη α­ζώ­του, βα­κτη­ρια­κές ζυμώ­σεις, βά­ρος κο­πρά­νων, καρ­κί­νος πα­χέ­ος ε­ντέ­ρου, εκ­κολ­πώ­μα­τα πα­χέ­ος ε­ντέ­ρου, σακ­χα­ρώ­δης δια­βή­της τύ­που Ι­Ι, υ­περ­χο­λη­στε­ρο­λαι­μί­α, α­θη­ρο­σκλήρυνση, πε­πτι­κό έλ­κος, χο­λο­λι­θί­α­ση, πηγές, ανεπιθύμητες ενέργειες

Άρθρο

Article

Οι δια­ι­τη­τι­κές ί­νες εί­ναι τοι­χώ­μα­τα φυ­τι­κών κυτ­τά­ρων αν­θε­κτι­κών σε πέ­ψη τους α­πό τα έν­ζυ­μα των εκ­κρί­σε­ων του γα­στρε­ντε­ρι­κού σω­λή­να. Τα τοι­χώ­μα­τα αυτά α­πο­τε­λού­νται, σε με­τα­βλη­τές πο­σό­τη­τες, α­πό κυτ­τα­ρί­νη (κυ­ρί­ως), πη­κτί­νες, η­μι­κυτ­τα­ρί­νες, λι­γνί­νες, ε­πι­δερ­μί­νη, κη­ρούς και ο­ρι­σμέ­νες γλυ­κο­πρω­τε­ΐ­νες. Οι δια­ι­τη­τι­κές ί­νες μπο­ρεί να δρά­σουν ως κα­θαρ­τι­κά με διά­φο­ρους μη­χα­νι­σμούς: (α) να συν­δε­θούν με μό­ρια ύ­δα­τος και ιό­ντα στον αυ­λό του κό­λου, με α­πο­τέ­λε­σμα τα κό­πρα­να να κα­τα­στούν μα­λα­κά και να αυ­ξη­θεί η μά­ζα τους, η ι­κα­νό­τη­τά τους, όμως, σύν­δε­σης με ύ­δωρ δεν αρ­κεί για να προ­λά­βει εκ­κρι­τι­κή διάρ­ροι­α, (β) να υ­πο­βο­η­θή­σουν στο κό­λον την α­νά­πτυ­ξη βα­κτη­ρι­δί­ων, με συ­νέ­πει­α την αύ­ξη­ση της μά­ζας των κο­πράνων, (γ) ο­ρι­σμέ­να συ­στα­τι­κά των ι­νών μπο­ρεί να υ­πο­στούν πέ­ψη α­πό τα βα­κτη­ρί­δια του κό­λου με σχη­μα­τι­σμό με­τα­βο­λι­τών, οι ο­ποί­οι συμ­βάλ­λουν στην κα­θαρ­τι­κή δρά­ση, αυ­ξά­νο­ντας την ο­σμω­τι­κή ε­νέρ­γει­α των υ­γρών του αυ­λού, (δ) οι πε­ρισ­σό­τε­ρον υ­δα­το­δια­λυ­τοί μη κυτ­τα­ρι­νού­χοι πο­λυ­σακ­χα­ρί­τες, ό­πως εί­ναι οι πη­κτί­νες και τα κόμ­με­α, μπο­ρεί να υ­πο­στούν ζύ­μω­ση στο κό­λον, με α­πο­τέ­λε­σμα την ελάττvση της πε­ριε­κτι­κό­τη­τας των κε­νώ­σε­ων σε ύ­δωρ, προ­φα­νώς λό­γω σχη­μα­τι­σμού μετα­βο­λι­τών, ό­πως λι­πα­ρών ο­ξέ­ων με βρα­χεί­α αν­θρα­κά­λυ­σο, με ά­με­ση ε­πί­δρα­ση στο μη­χα­νι­σμό με­τα­φο­ράς υ­γρών και η­λε­κτρο­λυ­τών διά μέ­σου του κό­λου. Δί­αι­τα υ­ψη­λής πε­ριε­κτι­κό­τη­τας σε ί­νες συ­νο­δεύ­ε­ται με μει­ω­μέ­νη συ­χνό­τη­τα εκ­κολ­πω­μά­τω­σης, καρ­κί­νου του πα­χέ­ος ε­ντέ­ρου, καρ­διαγ­γει­α­κής νό­σου και σακ­χα­ρώ­δη δια­βή­τη. Οι πλέ­ον α­διά­λυ­τες ί­νες, ό­πως η κυτ­τα­ρί­νη και η λι­γνί­νη των πι­τύρων των σι­τη­ρών, ε­πι­δρούν ευ­νο­ϊ­κά στη λει­τουρ­γί­α του κό­λου, ε­νώ οι πε­ρισ­σό­τε­ρο δια­λυ­τές ί­νες, ό­πως τα κόμ­με­α και οι πηκτίνες των λαχανικών και φρούτων, μειώνουν τη χο­λη­στε­ρό­λη του αίμα­τος πι­θα­νώς συν­δε­ό­με­νες με τα χο­λι­κά ο­ξέ­α και την ε­ξω­γε­νή χο­λη­στε­ρό­λη. Οι δια­λυ­τές ί­νες ε­πι­βρα­δύ­νουν και την κέ­νω­ση του στο­μά­χου, ενώ κα­θυ­στε­ρούν και ε­ξα­σθε­νούν τη με­τά το γεύ­μα αύ­ξη­ση της γλυ­κό­ζης στο αίμα, με συ­νέ­πει­α την ε­λάτ­τω­ση της έκ­κρι­σης ιν­σου­λί­νης. Η ε­νέρ­γει­α αυ­τή ε­πι­δρά ευ­νο­ϊ­κά στους δια­βη­τι­κούς και στους δια­ι­τώ­με­νους, για­τί μει­ώ­νει την πτώ­ση α­να­πή­δη­σης της γλυ­κό­ζης στο αί­μα, η ο­ποί­α διε­γεί­ρει την ό­ρε­ξη. Οι διά­φο­ρες τρο­φές δια­φέ­ρουν ση­μα­ντι­κά με­τα­ξύ τους ως προς το εί­δος και την πε­ριε­κτι­κό­τη­τά τους σε δια­ι­τη­τι­κές ί­νες. Συ­νή­θεις φυσικές πη­γές των ι­νών αυ­τών εί­ναι ο­λό­κλη­ροι κόκ­κοι δη­μη­τρια­κών, πίτυ­ρα, λα­χα­νι­κά και φρού­τα. Οι κόκ­κοι και τα δη­μη­τρια­κά πε­ριέ­χουν κυ­ρί­ως α­διά­λυ­τες, πτω­χώς ζυ­μώ­σι­μες ί­νες. η πέ­ψη τους μει­ώ­νει το χρό­νο διό­δου τους διά του ε­ντέ­ρου και αυ­ξά­νει τον ό­γκο των κε­νώ­σε­ων. Φρού­τα και λα­χα­νι­κά πε­ριέ­χουν ί­νες πε­ρισ­σό­τε­ρο υ­δα­το­δια­λυ­τές, με α­πο­τέ­λε­σμα την αύ­ξη­ση της πε­ριε­κτι­κό­τη­τας των κο­πρά­νων σε ύ­δωρ, με μι­κρή, ό­μως, ε­πί­δρα­ση στο χρό­νο διόδου διά του ε­ντέ­ρου. Οι η­με­ρή­σιες α­νά­γκες δια­ι­τη­τι­κών ι­νών για ι­κα­νο­ποι­η­τι­κού βαθ­μού κα­θαρ­τι­κή ε­νέργει­α ε­κτι­μώ­νται σε 20-60 g. Αρ­χι­κά οι τρο­φι­κές ί­νες προ­ήρ­χο­ντο κυ­ρί­ως α­πό δη­μη­τρια­κά και λα­χα­νι­κά. Σή­με­ρα δια­τί­θε­νται δια­ι­τη­τι­κά συ­μπλη­ρώ­μα­τα, όπως εκ­χυ­λί­σμα­τα βύ­νης (12 g την η­μέ­ρα, λαμ­βα­νό­με­να σε 4 δό­σεις), φλοι­ο­ί ψυλ­λί­ου ε­μπλου­τι­σμέ­νοι με υ­δρό­φι­λα κολ­λο­ει­δή σχη­μα­τί­ζο­ντα με ύ­δωρ ζε­λα­τι­νώ­δη μά­ζα, διά­φο­ρες η­μι­συν­θε­τι­κές κυτ­τα­ρί­νες (με­θυ­λο­κυτ­τα­ρί­νη, καρ­βο­ξυ­με­θυ­λο­κυτ­τα­ρί­νη), πο­λυ­καρ­βό­φι­λες ε­νώ­σεις (συ­νι­στώ­με­νη δό­ση 1 g, 1-2 φο­ρές η­με­ρη­σί­ως, κά­θε δό­ση λαμ­βανό­με­νη με 250 ml ύ­δα­τος). Το ψύλ­λιο, η λι­γνί­νη και η πη­κτί­νη συν­δέ­ο­νται με χο­λι­κά ο­ξέ­α, των ο­ποί­ων ε­λατ­τώ­νουν την ε­ντε­ρι­κή ε­πα­να­πορ­ρό­φη­ση και προ­ά­γουν την α­πέκ­κρι­σή τους. Οι δια­ι­τη­τι­κές ί­νες έ­χουν κα­τη­γο­ρη­θεί ό­τι πα­ρε­μπο­δί­ζουν την α­πορ­ρό­φη­ση ιό­ντων α­σβε­στί­ου, μα­γνη­σί­ου, ψευ­δαρ­γύ­ρου και σι­δή­ρου. Πο­λυ­καρ­βό­φι­λα δια­ι­τη­τι­κά πα­ρα­σκευ­ά­σμα­τα πε­ριέ­χο­ντα Ca2+ α­πε­λευ­θε­ρώ­νουν τα ιό­ντα αυ­τά στο γα­στρε­ντε­ρι­κό σω­λή­να. αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται α­πό α­σθε­νείς υ­πό πε­ριο­ρι­σμό λή­ψη των ιό­ντων αυ­τών ή υ­πό α­γω­γή στις τε­τρα­κυ­κλί­νες. Δια­ι­τη­τι­κά παρασκευάσματα να­τριο­ύ­χου καρ­βο­ξυ­με­θυ­λο­κυτ­τα­ρί­νης και φλοιού ψυλ­λί­ου μπορεί να πε­ριέ­χουν ση­μαντι­κές πο­σό­τη­τες ιό­ντων να­τρί­ου και δεν πρέ­πει να λαμβάνονται, όταν η συστημική κα­τα­κρά­τη­ση Na+ και ύ­δα­τος μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει προ­βλή­μα­τα. Ο­ρι­σμέ­να πα­ρα­σκευ­ά­σμα­τα πε­ριέ­χο­ντα δεξ­τρό­ζη δεν πρέ­πει να χο­ρη­γού­νται σε δια­βη­τι­κούς α­σθε­νείς. Η κυτ­τα­ρί­νη μπο­ρεί να συν­δε­θεί με φάρ­μα­κα και να μει­ώ­σει τη γα­στρε­ντε­ρι­κή α­πορ­ρόφη­σή τους.

In the domain of preventive nutrition, the effects of dietary fibers have been the subject of a host of investigations during the past years. Dietary fiber denotes all plant cell wall components, e.g., various amounts of fibrillar polysaccharide (mainly cellulose), matrix polysaccharides (hemicellulose, pectins), lignins, cutin, waxes, some glycoproteins and are often accompanied by starch. It resists digestion by the secretions of the gastrointestinal tract and is degraded by the colonic microflora. Dietary fiber may act as a laxative by several mechanisms. It can bind water and ions in the colonic lumen, thereby softening the feces and increasing their bulk; it also can support the growth of colonic bacteria, thereby increasing fecal mass; some components of the fiber may be digested by colonic bacteria to metabolites that increase the osmotic activity of the luminal fluid; colonic fermentation of pectins and gums can decrease stool water by production of metabolites, such as short-chain fatty acids, directly influencing colonic mechanisms of fluid and electrolyte transport. Thus, fiber fraction is interesting for its effect on the colon physiology. A high-fiber diet is associated with reduced incidence of diverticulosis, cancer of the colon, cardiovascular disease and diabetes mellitus. The more insoluble fibers such as cellulose and lignin found in wheat bran are beneficial with regard to colonic function, whereas the more soluble fibers found in legumes and fruit, e.g., gums and pectins, lower blood cholesterol, possibly by binding bile acids and dietary cholesterol. The soluble fibers also slow stomach emptying, and they delay and attenuate the postprandial rise in blood glucose, with consequent reduction in insulin secretion. This effect is beneficial to diabetics and to dieters because reduces the rebound fall in blood glucose that stimulates appetite. Foods differ widely in their type and content of dietary fiber. Foods rich in fiber include whole grain foods, bran flakes, fruits, leafy vegetables, root vegetables and their skins and prunes, which also contain the laxative substance diphenylisatin; bran contains over 40% dietary fiber. Grains and cereals contain mainly insoluble, poorly fermentable fibers; their ingestion will shorten intestinal transit time and increase stool bulk. Vegetables and fruits contain more water-soluble fibers that result in a more moist stool but with less effect on transit time. Today, a variety of dietary supplements are available to add bulk and water-holding capacity to the intestinal contents, such as: (a) malt soup extract (12 g daily in four divided doses); (b) husk and dried ripe seed of the psyllium plant, grown in France, Spain and India, is enriched in a hydrophilic mucilloid that forms a gelatinous mass when mixed with water; (c) a variety of semisynthetic celluloses, including methylcellulose and carboxymethylcellulose, com-pounds hydrophilic and indigestible forming a bulky colloid when mixed with water; (d) polycarbophil compounds that are nonabsorbed hydrophilic polyacrylic resins with the capacity to absorb 60 to 100 times their weight in water, thereby adding bulk and softness to the feces (recommended dose 1 g, one to four times daily, each dose taken with 250 ml water). Psyllium, lignin and pectin bind bile acids, reducing their intestinal reabsorption and promoting their excretion. The consequent increase of hepatic synthesis of bile acids from cholesterol may reduce plasma cholesterol in low-density lipoproteins. It is not possible to lay down desirable levels of intake of dietary fiber. The daily intake of crude fiber, which makes up only part of the dietary fiber in the diet, amounts to 4-8 g in the United Kingdom and 3-4 g in the USA. The mean daily intake of dietary fiber in a British population is estimated to be 19.7 g, in a Danish town population 17 g and in a Finnish rural population 31 g. On the basis of satisfactory laxation reported by patients, 20 to 60 g/day of dietary fiber usually is sufficient. Dietary fibers have few side effects and minimal systemic effects. Allergic reactions may occur, especially with use of plant gums. Ca2+ polycar-bophil releases Ca2+ in the gastrointestinal tract and should not be used by patients who must restrict their Ca2+ intake or who are taking tetra-cyclines concurrently. Carboxymethylcellulose sodium and psyllium husk may contain significant quantities of Na+ and should not be used when systemic retention of Na+ and H2O is a problem. Some preparations contain dextrose and should be avoided in the treatment of diabetic patients. Cellulose can bind and reduce the intestinal absorption of many drugs, including cardiac glycosides, salicylates and nitrofurantoin; psyllium may bind coumarin derivatives.