Τόμος 26 (2008) – Τεύχος 2 – Άρθρο 10 – Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση – Volume 26 (2008) – Issue 2– Article 10 – Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition

Τίτλος – Title

Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες Κινδύνου για την Εμφάνιση Οσφυαλγίας

Low back Pain Psychosocial Risk Factors

Συγγραφέας – Author

Ανδρέας Ελευθερίου1,2,4, Χαρίλαος Κουτής1,2, Παναγιώτης Σπυρόπουλος3, Αφροδίτη Τσαβουρέλου2, Φωτούλα Μπαμπάτσικου1,2, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου4

1Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) Εφηρμοσμένη Δημόσια Υγεία, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) Αθήνας, Αθήνα, Ελλάς
2Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) Αθήνας, Αθήνα, Ελλάς
3Τμήμα Φυσικοθεραπείας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) Αθήνας, Αθήνα, Ελλάς
4Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λάρισα, Ελλάς

Andreas Eleftheriou1,2, Charilaos Koutis1,2, Panayiotis Spyropoulos3, Aphrodite Tsavourelou2, Fotoula Babatsikou1,2, Christos Hadjichristodoulou4

1Postgraduate program Master in Applied Public Health, National School of Public Health, Department of Public Hygiene, Technological Educational Institution of Athens, Athens, Greece
2Laboratory of Hygiene and Epidemiology, Department of Public Hygiene, Technological Educational Institution of Athens, Athens, Greece
3Department of Physiotherapy, Technological Educational Institution of Athens, Athens, Greece
4Laboratory of Hygiene and Epidemiology, Department of Medicine, University of Thessalia, Larisa, Greece

Παραπομπή – Citation
Ελευθερίου,Α., Κουτής,Χ., Σπυρόπουλος,Π., Τσαβουρέλου,Α., Μπαμπάτσικου,Φ. Χατζηχριστοδούλου,Χ. : Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες Κινδύνου για την Εμφάνιση Οσφυαλγίας, Επιθεώρηση Κλιν. Φαρμακολ. Φαρμακοκινητ. 26: 151-158 (2008)
Eleftheriou,A., Koutis,C., Spyropoulos,P., Tsavourelou,A., Babatsikou,F.,
Hadjichristodoulou,C. : Low back Pain Psychosocial Risk Factors, Epitheorese Klin. Farmakol. Farmakokinet. 26: 151-158 (2008)
Ημερομηνία Δημοσιευσης – Publication Date
10 Ιουνίου 2008 – 2008-06-10
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου –
Full Text Language

Ελληνικά – Greek

Παραγγελία – Αγορά –
Order – Buy
Ηλεκτρονική Μορφή: pdf (15 €)
Digital Type: pdf (15 €)
pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr
Λέξεις κλειδιά – Keywords
Οσφυαλγία, επιδημιολογία, ψυχολογία, παράγοντες κινδύνου, υπάλληλοι γραφείου
Low back pain, epidemiology, psychology, risk factors, office employees
Λοιποί Όροι – Other Terms

Στατιστική Μελέτη

Statistical Study

Περίληψη – Summary

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η οσφυαλγία αποτελεί σήμερα μείζων πρόβλημα στον τομέα της υγείας στις Δυτικές κοινωνίες, γιατί σε μεγάλο βαθμό συνεπάγεται ανικανότητα για εργασία, χρήση των υπηρεσιών υγείας και αναρρωτικές άδειες. Ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά της εργασίας παρουσιάζονται σαν εν δυνάμει παράγοντες επικινδυνότητας για την εμφάνιση οσφυαλγίας. ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της μελέτης ήταν η εκτίμηση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων ως εκλυτικού αιτίου εμφάνισης οσφυαλγίας, όπως οι εργαζόμενοι εκτιμούν. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Το υλικό μας αποτέλεσαν 365 υπάλληλοι γραφείου (Δημοσίου Τομέα). Η περιγραφική αυτή μελέτη συσχετίσεων και συχνοτήτων ψυχοκοινωνικών χαρακτηριστικών και οσφυαλγίας έγινε με τη χρήση του προσαρμοσμένου ερωτηματολογίου του Michigan. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το πρόγραμμα SPSS for Windows (έκδοση 11.5). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ολοκληρωμένα ερωτηματολόγια ελήφθησαν από 294 υπαλλήλους, ποσοστό 22% (66) άτομα ήταν άντρες και 78% (228) γυναίκες. Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου ήταν το 77% (199), πτυχιούχοι Πανεπιστημίου και ΤΕΙ ήταν 1% (2), το 5% (14) ήταν πτυχιούχοι ΤΕΙ, απόφοιτοι Λυκείου 17% (43), 1 άτομο μόνο γυμνάσιο, και 1 άτομο μόνο δημοτικό. Το 19% (57) των ερωτηθέντων συνδέουν την παρουσία ενοχλήσεων με την εργασία τους, ενώ το 81% (237) όχι. Ποσοστό 56% (151) ήταν αρκετά ικανοποιημένοι από την εργασία τους, 6% (15) καθόλου, 23% (63) λίγο και 15% (41) πολύ. Τα άτομα της κατηγορίας λίγο-καθόλου- αρκετά με πόνο είναι περισσότερα από αυτά χωρίς πόνο (p=0,001). Ποσοστό 45% (132) δήλωσαν πως η εργασία τους απαιτεί να είναι δημιουργικοί, ενώ 55% (163) δήλωσαν το αντίθετο. Δεν ανιχνεύθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά ως προς την εμφάνιση οσφυαλγίας στις δύο ομάδες (p=0,77). Το 78% (229) αναγνώρισαν πως η δουλειά τους δεν έχει την ποιότητα που ήθελαν όταν πρωτοξεκίνησαν, ενώ 22% (66 άτομα) το αντίθετο. Από τα 229 άτομα τα 130 εμφανίζουν πόνο, ενώ τα 99 όχι και από τα 66 άτομα τα 27 εμφανίζουν πόνο, ενώ τα 39 όχι (p=0,02). Από τα 273 άτομα που απάντησαν για το πόσο συχνά υπήρξαν θυμωμένοι επειδή γεγονότα συνέβαιναν εκτός έλεγχου τους, το 48% υπήρξε μερικές φορές, το 18% σχεδόν ποτέ, το 15% αρκετά συχνά, το 12% ποτέ και το 7% πολύ συχνά. Τα άτομα στις κατηγορίες αρκετά συχνά-πολύ συχνά που εμφάνιζαν πόνο ήταν περισσότερα από τα άτομα των κατηγοριών ποτέ-σχεδόν ποτέ-μερικές φορές (p= 0,002). Το 66% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι δεν κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους, ενώ το 34% έχει το φόβο απόλυσης. Δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά (p=0,94) ως προς την εμφάνιση οσφυαλγίας στις δύο ομάδες. 114 άτομα δήλωσαν πως τον τελευταίο μήνα αισθάνθηκαν νευρικότητα και άγχος μερικές φορές, ενώ εννέα μόλις άτομα ποτέ. Ανάλογα της παρουσίας ή όχι του πόνου στη μέση δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά (p=0,20). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν πως η ποιότητα εργασίας, η ικανοποίηση που προσφέρει η εργασία καθώς και η ύπαρξη ή όχι θυμού συνδεόμενου με τον εργασιακό χώρο σχετίζονται με την εμφάνιση της οσφυαλγίας.

Introduction: Low back pain is currently a major health problem for the western societies as it usually leads to inability to work, use of health services and sick leaves. Psychosocial work characteristics are considered possible risk factors for the development of low back pain. Objectives: Aim of the present study was to reveal, based on the employee’s self report, possible relation between psychosocial work factors and low back pain presence. Subjects and Methods: Three hundred and sixty five office employees (civil servants) was the sample for this descriptive study in which relations and frequencies of psychosocial characteristics and low back pain were examined via the modified Michigan questionnaire. Data were analyzed using SPSS for Windows (version 11.5). Results: Completed questionnaires were obtained from 294 employees, 22% of who (66) were male and 78% (228) female. University graduates were 77% (199) of the responders, 1% (2) were University and Technological Institution graduates, 5% (14) were Technological Institution graduates, 17% (43) were High School graduates, only one person had completed the third class of secondary education and only one person the primary education. A percentage of 19% (57) of the responders related the presence of low back pain with their occupation, whereas 81% (238) not. A percentage of 56% (151) were sufficiently satisfied from their occupation, 6% (15) not at all, 23% (63) a little, and 15% (41) a lot. The persons of the subgroup a little-not at all-sufficiently experiencing low back pain were more than those without pain (p=0.006). A percentage of 45% (132) replied that their occupation demands to be creative, whereas 55% (163) replied the opposite. No statistically significant difference was found regarding the presence of low back pain between the two groups (p=0.77). 229 responders (78%) recognized that their work does not have the quality which they excepted when they first started, while 66 (22%) replied the opposite. 130 employees from the 229 reported low back pain while 99 not, and 27 employees from the 66 reported pain while 39 not (p=0.02). As regards the frequency that the responders had been angry because of things happening out of their control in work, 48% of the 273 employees had been sometimes, 18% almost never, 15% frequently, 12% never and 7% very often. The persons of the subgroup frequently-very often who experienced pain were more than those of the subgroup never-almost never-sometimes (p=0.002). Sixty six percent (66%) of the responders replied that they were not in danger of losing their job, whereas 34% had the fear of release. There was no statistically significant difference between the two groups regarding the presence of low back pain (p=0.94). 114 responders replied that during the previous month they had felt anxiety and stress sometimes, whereas just 9 persons never. No statistically significant difference was found regarding the presence of low back pain between the two groups (p=0.20). Conclusion: The results of the present study demonstrate that work quality, work satisfaction and work related anger are related to the presence of low back pain.

Αναφορές – References
1. Spyropoulos P., Papathanasiou G., Georgoudis G., Chronopoulos E., Koutis H., Koumoutsou F.: Prevalence of low back pain in Greek public office workers. Pain Physician 10: 651-659 (2007)

2. Hillman M., Wright A., Rajaratnam G., Tennant A., Chamberlain M.A.: Prevalence of low back pain in the community: implications for service provision in Bradford, UK. J. Epidemiol. Community Health 50: 347-352 (1996)

3. Masiero S., Carraro E., Celia A., Sarto D., Ermani M.: Prevalence of nonspecific low back pain in schoolchildren aged between 13 and 15 years. Acta Paediatr. 97: 212-216 (2008)

4. Gilgil E., Kacar C., Butun B., et al.: Prevalence of low back pain in a developing urban setting. Spine 30: 1093-1098 (2005)

5. Bejia I., Younes M., Jamila H.B., et al.: Prevalence and factors associated to low back pain among hospital staff. Joint Bone Spine 72: 254-259 (2005)

6. Walker B.F., Muller R., Grant W.D.: Low back pain in Australian adults: prevalence and associated disability. J Manipulative Physiol. Ther. 27: 238-244 (2004)

7. Lee P., Helewa A., Goldsmith C.H., Smythe H.A., Stitt L.W.: Low back pain: prevalence and risk factors in an industrial setting. J. Rheumatol. 28: 346-351 (2001)

8. Walker B.F.: The prevalence of low back pain: a systematic review of the literature from 1966 to 1998. J. Spinal Disord. 13: 205-217 (2000)

9. Walker B.F.: The prevalence of low back pain in Australian adults. A systematic review of the literature from 1966-1998. Asia Pac. J. Public Health 11: 45-51 (1999)

10. Μπαμπάτσικου Φωτούλα. Κατάσταση Υγείας και προσδιοριστικοί παράγοντες σε ηλικιωμένους. Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα 2007

11. Αλμπάντη Χ., Κουτής Χ., Μπαμπάτσικου Φ.: Γνώσεις και στάση διοικητικών υπαλλήλων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας εργασίας. 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας και Υπηρεσιών Υγείας. 100, Αθήνα, 2008

12. Hagberg C., Agerberg G., Hagberg M.: Regression analysis of electromyographic activity of masticatory muscles versus bite force. Scand. J. Dent. Res. 93: 396-402 (1985)

13. Natvig B., Eriksen W., Bruusgaard D.: Low back pain as a predictor of long-term work disability. Scand. J. Public Health 30: 288-292 (2002)

14. Heymans M.W., de Vet H.C., Knol D.L., Bongers P.M., Koes B.W,. van Mechelen W.: Workers’ beliefs and expectations affect return to work over 12 months. J. Occup. Rehabil. 16: 685-695 (2006)

15. Burdorf A., Jansen J.P.: Predicting the long term course of low back pain and its consequences for sickness absence and associated work disability. Occup. Environ. Med. 63: 522-529 (2006)

16. Holmberg S.A., Thelin A.G.: Primary care consultation, hospital admission, sick leave and disability pension owing to neck and low back pain: a 12-year prospective cohort study in a rural population. BMC Musculoskelet. Disord. 7: 66 (2006)

17. Hashemi L., Webster B.S., Clancy E.A.: Trends in disability duration and cost of workers’ compensation low back pain claims (1988-1996). J. Occup. Environ. Med. 40: 1110-1119 (1998)

18. Mogren I.: Perceived health, sick leave, psychosocial situation, and sexual life in women with low-back pain and pelvic pain during pregnancy. Acta Obstet. Gynecol. Scand. 85: 647-656 (2006)

19. Holmberg S., Thelin A., Stiernstrom E.L., Svardsudd K.: Psychosocial factors and low back pain, consultations, and sick leave among farmers and rural referents: a population-based study. J. Occup. Environ. Med. 46: 993-998 (2004)

20. Ihlebaek C., Hansson T.H., Laerum E., et al.: Prevalence of low back pain and sickness absence: a “border-line” study in Norway and Sweden. Scand. J. Public Health 34: 555-558 (2006)

21. Friedlieb O.P.: The impact of managed care on the diagnosis and treatment of low back pain: a preliminary report. Am. J. Med. Qual. 9: 24-29 (1994)

22. Paoli P.: Second European survey on working conditions. European Foundation for the Improvements of Living and Working Conditions: 384 (1997)

23. Μαστραπά Ε., Μπαμπάτσικου Φ., Τσιρίγκα Σ., Ταξιαρχόπουλος Ν., Κουτής Χ.: Σχέση οστικής πυκνότητας και δείκτη μάζας σώματος στην περιοχή ευθύνης του Κέντρου Υγείας Στυλίδας. 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γενικής Ιατρικής 114, 2007

24. Krause N., Scherzer T., Rugulies R.: Physical workload, work intensification, and prevalence of pain in low wage workers: results from a participatory research project with hotel room cleaners in Las Vegas. Am. J. Ind. Med. 48: 326-237 (2005)

25. Sanya A.O., Ogwumike O.O.: Low back pain prevalence amongst industrial workers in the private sector in Oyo State, Nigeria. Afr. J. Med. Med. Sci. 34: 245-249 (2005)

26. Fabunmi A.A., Aba S.O., Odunaiya N.A.: Prevalence of low back pain among peasant farmers in a rural community in South West Nigeria. Afr. J. Med. Med. Sci. 34: 259-262 (2005)

27. Elders L.A., Burdorf A.: Prevalence, incidence, and recurrence of low back pain in scaffolders during a 3-year follow-up study. Spine 29(6): E101-106 (2004)

28. Jin K., Sorock G.S., Courtney T.K.: Prevalence of low back pain in three occupational groups in Shanghai, People’s Republic of China. J. Safety Res. 35: 23-28 (2004)

29. Feldman J.B.: The prevention of occupational low back pain disability: evidence-based reviews point in a new direction. J. Surg. Orthop. Adv. 13: 1-14 (2004)

30. Granata K.P., Marras W.S.: Relation between spinal load factors and the high-risk probability of occupational low-back disorder. Ergonomics 42: 1187-1199 (1999)

31. Krause N., Rugulies R., Ragland D.R., Syme S.L.: Physical workload, ergonomic problems, and incidence of low back injury: a 7.5-year prospective study of San Francisco transit operators. Am. J. Ind. Med. 46: 570-585 (2004)

32. Marras W.S., Lavender S.A., Leurgans S.E., et al.: The role of dynamic three-dimensional trunk motion in occupationally-related low back disorders. The effects of workplace factors, trunk position, and trunk motion characteristics on risk of injury. Spine 18: 617-628 (1993)

33. Ψαρίδης Κ., Κουτής Χ., Μπαμπάτσικου Φ., Χαλκιάς Α.: Συνθήκες Υγιεινής και ασφάλειας εργαζομένων σε επιχειρήσεις υγειονομικύ ενδιαφέροντος. 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας και Υπηρεσιών Υγείας, 94, 2008

34. Zhao C.Q., Wang L.M., Jiang L.S., Dai L.Y.: The cell biology of intervertebral disc aging and degeneration. Ageing Res. Rev. 6: 247-261 (2007)

35. Hoogendoorn W.E., van Poppel M.N., Bongers P.M., Koes B.W., Bouter L.M.: Systematic review of psychosocial factors at work and private life as risk factors for back pain. Spine 25: 2114-2125 (2000)

36. Verbeek J.H., van der Beek A.J.: Psychosocial factors at work and back pain: a prospective study in office workers. Int. J. Occup. Med. Environ. Health 12: 29-39 (1999)

37. Thorbjornsson C.B., Alfredsson L., Fredriksson K., et al.: Physical and psychosocial factors related to low back pain during a 24-year period. A nested case-control analysis. Spine 25: 369-374; discussion 375 (2000)

38. Shaw W.S., Means-Christensen A., Slater M.A., Patterson T.L., Webster J.S., Atkinson J.H.: Shared and independent associations of psychosocial factors on work status among men with subacute low back pain. Clin. J. Pain 23: 409-416 (2007)

39. Μαστραπά Ε., Ταξιαρχόπουλος Ν., Κουτής Χ.: Επιπολασμός οστεοπόρωσης σε γυναίκες με εμμηνόπαυση στην περιοχή ευθύνης Κέντρου Υγείας Στυλίδας. 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας και Υπηρεσιών Υγείας, 134, 2006
40. Hartvigsen J., Lings S., Leboeuf-Yde C., Bakketeig L.: Psychosocial factors at work in relation to low back pain and consequences of low back pain; a systematic, critical review of prospective cohort studies. Occup. Environ. Med. 61(1): e2 (2004)

41. Eriksen H.R., Ihlebaek C., Jansen J.P., Burdorf A.: The relations between psychosocial factors at work and health status among workers in home care organizations. Int. J. Behav. Med. 13: 183-192 (2006)

42. Ghaffari M., Alipour A., Farshad A.A., Jensen .I, Josephson M., Vingard E.: Effect of psychosocial factors on low back pain in industrial workers. Occup. Med. (Lond) 2008

43. Bongers P.M., de Winter C.R., Kompier M.A., Hildebrandt V.H.: Psychosocial factors at work and musculoskeletal disease. Scand. J. Work Environ. Health 19: 297-312 (1993)

44. Davis K.G., Heaney C.A.: The relationship between psychosocial work characteristics and low back pain: underlying methodological issues. Clin. Biomech. (Bristol, Avon) 15: 389-406 (2000)

45. Ozguler A., Leclerc A., Landre M.F., Pietri-Taleb F., Niedhammer I.: Individual and occupational determinants of low back pain according to various definitions of low back pain. J. Epidemiol. Community Health 54: 215-220 (2000)

46. Krause N., Ragland D.R., Greiner B.A., Syme S.L., Fisher J.M.: Psychosocial job factors associated with back and neck pain in public transit operators. Scand. J. Work Environ. Health 23: 179-186 (1997)

47. Skov T., Borg V., Orhede E.: Psychosocial and physical risk factors for musculoskeletal disorders of the neck, shoulders, and lower back in salespeople. Occup. Environ. Med. 53: 351-356 (1996)

48. Burdorf A., Sorock G.: Positive and negative evidence of risk factors for back disorders. Scand. J. Work Environ. Health 23: 243-256 (1997)

49. Huang G.D., Feuerstein M.: Identifying work organization targets for a work-related musculoskeletal symptom prevention program. J. Occup. Rehabil. 14: 13-30 (2004)

50. Violon A, Giurgea D: Familial models for chronic pain. Pain 18: 199-203 (1984)

51. Clays E., De Bacquer D., Leynen F., Kornitzer M., Kittel F., De Backer G.: The impact of psychosocial factors on low back pain: longitudinal results from the Belstress study. Spine 32: 262-268 (2007)

52. Marras W.S., Davis K.G., Heaney C.A., Maronitis A.B., Allread W.G.: The influence of psychosocial stress, gender, and personality on mechanical loading of the lumbar spine. Spine 25: 3045-3054 (2000)

53. Klapow J.C., Slater M.A., Patterson T.L., et al.: Psychosocial factors discriminate multidimensional clinical groups of chronic low back pain patients. Pain 62: 349-355 (1995)

54. Harkapaa K: Psychosocial factors as predictors for early retirement in patients with chronic low back pain. J. Psychosom. Res. 36: 553-559 (1992)

55. Weiser S., Cedraschi C.: Psychosocial issues in the prevention of chronic low back pain–a literature review. Baillieres Clin. Rheumatol. 6: 657-684 (1992)

56. Leavitt F, Garron DC, Bieliauskas LA: Stressing life events and the experience of low back pain. J. Psychosom. Res. 23: 49-55 (1979)

57. Feuerstein M., Carter R.L., Papciak A.S.: A prospective analysis of stress and fatigue in recurrent low back pain. Pain 31: 333-344 (1987)

58. Riipinen M, Niemisto L, Lindgren KA, Hurri H: Psychosocial differences as predictors for recovery from chronic low back pain following manipulation, stabilizing exercises and physician consultation or physician consultation alone. J. Rehabil. Med. 37: 152-158 (2005)

59. Deyo R.A., Diehl A.K.: Measuring physical and psychosocial function in patients with low-back pain. Spine 8: 635-642 (1983)

60. Daniels C., Huang G.D., Feuerstein M., Lopez M.: Self-report measure of low back-related biomechanical exposures: clinical validation. J. Occup. Rehabil. 15: 113-128 (2005)

61. Bishop A., Thomas E., Foster N.E.: Health care practitioners’ attitudes and beliefs about low back pain: a systematic search and critical review of available measurement tools. Pain 132(1-2): 91-101 (2007)

62. Δημητροπούλου Ε., Μπαμπάτσικου Φ.: Νομοθετικό πλαίσιο Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία. Το Βήμα του Ασκληπιού 6(4): 1-7 (2007)

Online ISSN 1011-6575

Άρθρα Δημοσιευμένα σε αυτό το Περιοδικό Καταχωρούνται στα:
Chemical Abstracts

Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor

Articles published in this Journal are Indexed or Abstracted in:
• Chemical Abstracts
• Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor

Άρθρα Δημοσιευμένα στην Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση
Articles Published in Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition

Συντακτικη Επιτροπή-Editorial Board

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ – ANNUAL SUBSCRIPTION
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου –
Full Text Language
Ελληνικά – Greek
Παραγγελία – Αγορά –
Order – Buy
pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr
pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr

 

Προσθέστε στους σελιδοδείκτες το μόνιμο σύνδεσμο.

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.