Τίτλος – Title
|
Μη Νευρωνική Ακετυλοχολίνη: Ρόλος Κυτταροδιαβιβαστού ; Non Neuronal Acetylcholine: A Role of a Cytotransmitter?
|
|
Συγγραφέας – Author
|
Χάρις Καραγεωργίου Εργαστήριο Πειραματικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, Ελλάς Haris Karageorgiou Laboratory of Pharmacology, Medical School, University of Athens, Athens, Greece |
|
Παραπομπή – Citation
|
Καραγεωργίου,X. : Μη Νευρωνική Ακετυλοχολίνη: Ρόλος Κυτταροδιαβιβαστού;, Επιθεώρηση Κλιν. Φαρμακολ. Φαρμακοκινητ. 20: 69-80 (2002) Karageorgiou,Η. : Non Neuronal Acetylcholine: A role of a Cytotransmitter? , Epitheorese Klin. Farmakol. Farmakokinet. 20: 69-80 (2002) |
|
Ημερομηνία Δημοσιευσης – Publication Date
|
– – –
|
|
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου –
Full Text Language |
Ελληνικά – Greek |
|
Παραγγελία – Αγορά –
Order – Buy |
Ηλεκτρονική Μορφή: pdf (15 €) –
Digital Type: pdf (15 €) pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr |
|
Λέξεις κλειδιά – Keywords
|
Ακετυλοχολίνη, μη νευρωνική ακετυλοχολίνη, χολινοακετυλάση, χολινεστεράση, μουσκαρινικοί υποδοχείς, ανθρώπειος πλακούς, χοριονικές θηλές, λεμφοκύτταρα, θυμοκύτταρα, νεφρικός φλοιός, επιθηλιακά κύτταρα, βρόγχοι, ενδοθήλια, κερατινοκύτταρα επιδερμίδος, καλλιέργεια κερατινοκυττάρων, ατροπίνη, ασβέστιο, μη νευρωνική ακετυλοχολίνη ως γενικός κυτταροδιαβιβαστής
Acetylcholine, non neuronal acetylcholine, ChAT, AChE, mouscarinic receptors, nicotinic receptors, human placenta, chorionic villi, lymphocytes, thymocytes, kidney cortex, epithelia, endothelia, keratinocytes, keratinocytes culture, atropine, Ca2+, non neuronal acetylcholine as universal cytotransmitter
|
|
Λοιποί Όροι – Other Terms
|
Άρθρο Article |
|
Περίληψη – Summary
|
Οι γνώσεις μας για την Ακετυλοχολίνη (ACh) ως τον πρώτο και πρότυπο νευροδιαβιβαστή ανάγονται στο πείραμα του Loewi (1921) και τις μέχρι σήμερα γνώσεις μας για την νευροδιαβίβαση. Ωστόσο διαρκώς αυξανόμενες πειραματικές ενδείξεις υποστηρίζουν την άποψη ότι η ACh υπάρχει στην Φύση, όχι μόνον ως νευροδιαβιβαστής, αλλά σε ευρεία ποικιλία κυττάρων και ιστών σχεδόν σε όλους τους οργανισμούς, φυτικούς και ζωικούς, και μάλιστα προϋπήρξε του νευρωνικού ιστού. Στην πραγματικότητα η ACh είναι ένα από τα πλέον αρχέγονα, φυλογενετικώς, μόρια, που εκφράζεται σε κύτταρα και ιστούς που δεν δέχονται νεύρωση, ώστε γίνεται αποδεκτή η μη νευρωνική ύπαρξη της ΑCh μαζί με τα ένζυμα που την συνθέτουν (χολινοακετυλάση-ChAT), την αποικοδομούν (Ακετυλοχολινοεστεράση-AChE) και τους υποδοχείς (μουσκαρινικούς-M και νικοτινικούς-N) στους οποίους δρα. Στον άνθρωπο η σύνθεση της μη νευρωνικής ACh αναφέρεται ότι συμβαίνει στον πλακούντα και σχετίζεται με την απορρόφηση από τις χοριονικές θηλές των ουδετέρων λιπαρών οξέων, στα λεμφοκύτταρα και θυμοκύτταρα, όπου πιθανόν τροποποιεί τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος, στον νεφρικό φλοιό σχετιζόμενη με φυσιολογικά επίπεδα ουρίας και διούρηση. Επί πλέον η σύνθεση της μη νευρωνικής ACh έχει διαπιστωθεί σε πλείστα επιθηλιακά κύτταρα των αεραγωγών, του ΓΕΣ, του ουροποιογεννητικού συστήματος, μεσοθηλιακά και ενδοθηλιακά κύτταρα. Η ύπαρξη μη νευρωνικού χολινεργικού συστήματος στα κερατινοκύτταρα της επιδερμίδος συνδέουν την ACh με τη ρύθμιση βασικών κυτταρικών λειτουργιών, όπως πολλαπλασιασμό, διαφοροποίηση, κυτταρική επαφή, μετανάστευση και, γενικώς, τροφικές λειτουργίες. Δεν είναι γνωστός προς το παρόν ο μηχανισμός απελευθερώσεως της μη νευρωνικής ACh, δεν γίνεται, όμως, με εξωκύτωση, όπως στους νευρώνες. Η μη νευρωνική ACh τροποποιεί τις δράσεις της επί των κυττάρων με αυτοκρινικό και παρακρινικό τρόπο μέσω ιοντικών διαύλων, ενζύμων και των υποδοχέων της, ως σηματοδοτικό μόριο, που πιθανόν διατηρεί κυτταρική ομοιόσταση. Η έκφραση και λειτουργία της μη νευρωνικής ACh στον άνθρωπο επέτρεψε την εισαγωγή του όρου universal cyto-transmitter – γενικός κυτταροδιαβιβαστής. Mελλοντικές φιλοδοξίες των ερευνητών εστιάζονται στην πιο λεπτομερή ανάλυση των κυτταρικών δράσεων της ACh και τη διασαφήνιση του ρόλου του μη νευρωνικού χολινεργικού συστήματος στην παθογένεια νόσων, όπως τοπικές και γενικές λοιμώξεις, οξείες και χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις, αναεπιθηλίωση δέρματος, αθηρογένεση, ακόμη καρκίνο και άνοια. Toύτο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, τα οποία θα ήταν δυνατόν να τροποποιήσουν, αναλόγως και της υπάρχουσας διαταραχής, τη σύνθεση, απελευθέρωση, αποικοδόμηση και κυτταρική δραστηριότητα της μη νευρωνικής ACh. Πραγματικά αυτή είναι μία νέα και γοητευτική περιοχή στην έρευνα για την ανάπτυξη φαρμάκων. Our knowledge about Acetylcholine (ACh) as the first and prototype neurotransmitter refers to Loewi’s experiment (1921) and the recent data about neurotransmission. Considerable experimental evidence has been accumulated within the past 60 years supports the existence and expression of ACh in a large variety of non neuronal cells and tissues of pro and eukaryotic organisms. In fact ACh represents one of the most phylogenetically old molecules existing in plants and animals in nature, in non nervous tissues to suggest a non neuronal function of it. The expression and function of the non neuronal cholinergic system in humans (ACh, synthesizing (ChAT) and degrading (AChE) enzymes, receptors (muscarinic and nicotinic) has been demonstrated in a variety of non innervated cells and tissues during the last decade. The trophoblast of the human placenta consists of epithelial cells and these cells synthesize and release large amounts of ACh. Placental ACh appears to be involved in the regulation of the resorption of choline and some amino acids. ACh and receptors on leucocytes and thymocytes probably exert a modulating effect on different parts of the immune system. In the renal cortex of rabbits the release of non neuronal ACh is related to normal urea levels and diuresis. In humans non neuronal ACh has been demonstrating in the majority of epithelial cells as the alimentary tract, airways, urogenical tract, epidermis, mesothelial and endothelial cells. Especially the non neuronal cholinergic system in keratinocytes of epidermis appears to be involved in the regulation of vital cell functions as mitosis, cell to cell contact, differentiation, migration and re-epithelization. The mechanism of non neuronal ACh liberation is not known at the moment. Any way it is not released by exocytosis as it hapens in neurones. Non neuronal ACh mediates its cellular actions in an autocrine and paracrine manner via activation of signalling pathways – ion channels, enzymes, receptors in such a way to permit the introduction of the term universal cytotransmitter. The focus of future experiments could be the most detailed analysis of ACh cellular effects and the illumination of the non neuronal cholinergic system participation in the pathogenesis of various diseases, such as local and systemic infections, acute and chronic inflammation, atherosclerosis, probably cancer and dementia. This could be provide the base for the development of new drugs which could modulate (according to the existing disorder) the synthesis, release, degradation and cellular activity of non neuronal ACh. We think that this is a new fascinating era in drug research. |
|
Αναφορές – References
|
1. Dale H.H.: The action of certain esters and ethers of choline, and their relation to muscarine. J. Pharmacol. Exp. Ther. 6: 147-190 (1914)
2. Loewi O.: Über humorale Ubertragbarkeit der Herzenwirkung. Pflugers Arch. 189: 239-242 (1921) 3. Loevi O., Navratil E.: Über humorale Ubertragbarkeit der Herznervenwirkung. X. Mitteilung. Über das Schicksal des Vagusstoff. Pflugers Arch. Gesante Physiol. 214: 678-688 (1926) 4. Turner P.: Clinical Aspects of Autonomic Pharmacology. William Heineman Medical Books LTD, London, 1969 5. Whittaker V.P.: Identification of acetylcholine and related esters of biological origin. In: (Eichler O., Farah A., Koelle G.B., eds) Handbuch Der Experimentellen Pharmakologie. Bd 15, 1-39, Springer-Verlag, Berlin,1963 6. Urey H., Miller St.: Science 1953 In: Henahan S. From Primordial Soup to the Prebiotic Beach. An interview with the exobiology pioneer, Dr Stanley L Miller. Univ. California San Diego. Access Excellence What’s News1996 7. Beyer G., Wense U.T.: Über den Nachweis von Hormonen in einzelligen Tieren. Cholin und Acetylcholin in Paramecium. Pflugers Arch. 237: 417-422 (1936) 8. Stephenson M., Rowan E.: The production of acetylcholine by a strain of lactobacillus plantarum. J. Gen. Microbiol. 1947 1: 279-298 (1947) 9. Smallman B.N., Mancekjee A.: The synthesis of acetylcholine by plants. Biochem. S. 194: 361-364 (1981) 10. Munch M., Reinheimer T., Klapproth H., et al.: Non neuronal acetylcholine in plants, rodent and man. Naunyn-Schmidebergs Arch. Pharmacol. 354(Suppl.): R6 (1996) 11. Wessler I., Kirkpatrik C.J., Racke K.: The cholinergic pitfall Acetylcholine, a universal cell molecule in biological systems, including humans. Clin. Exp. Pharmacol. Physiol. 26:198-205 (1999) 12. Tucek S.: The synthesis of acetylcholine in skeletal muscles of the rat. J. Physiol. 322: 53-69 (1982) 13. Nachmansoln D., Machado A.I.: The formation of acetylcholine. A new enzyme choline acetylase. J. Neurophysiol. 36: 397-403 (1944) 14. Wu D., Hersh L.B.: Choline acetyltransferase: Celebrating its fiftieth year. J. Neurochem. 62: 1653-1663 (1994) 15. Bejamin St., Cervinit R., Mallet J., Bernard S.: Unique Gene Organization for two Cholinergic Markers, Choline Acetyltransferase and a Putative Vesicular Transporter of Acetylcholine. J. Biol. Chem. 269: 21944-21947 (1994) 16. Eiden L.E.: The cholinergic gene locus. J. Neurochem. 70: 2227-2240 (1998) 17. Lodish H.D, Berk A., Zipursky S.I., Matsudaira P., Darnell J.: Molecular Cell Biology. Freeman and Co, New York, Baltimore, 1995 18. Goodman and Gillman’s. The pharmacological basis of Therapeutics. 10th ed., Mac GrawHill, 2001 19. Silinsky E.M.: The biophysical pharmacology of calcium dependent acetylcholine secretion. Pharmacol. Rev. 37: 87-132 (1985) 20. Murthy V.N., Stevens C.F.: Synaptic vesicles retain their identity through the endocytic cycle. Nature 392: 497-50 (1998) 21. Sudhof T., Jahn R.: Neuron 6: 665-667 (1991) 22. Schiavo G., Matteoli M., Montecucco C.: Neurotoxins affecting neuroexocytosis. Physiol. Rev. 80: 717-768 (2000) 23. Shapiro R.L., Hatheway C., Sverdlow D.L.: Botulism in the USA: A clinical and epidimiologic review. Ann. Intern. Med. 71: 313-341 (1998) 24. Pittinger C., Adamson B.: Antibiotic blockade of neuromuscular function. Ann. Rev. Pharmacol. 12: 169-184 (1972) 25. Comline R.S.: Synthesis of acetylcholine by non nervous tissue. J. Physiol. 105: 6-7P (1946) 26. Sastry B.V.R, Krishnamurty A.: Ach synthesis and release in isolated and perfused single cotyledon of human placenta. Indian J. Med. Res. 68: 867-879 (1978) 27. Sastry B.V.R., Sadavongvivad C.: Cholinergic systems in non-nervous tissues. Pharmacol. Rev. 30: 65-132 (1979) 28. Rowell P.P., Sastry B.V.H.: Human placental cholinergic system: Depression of the uptake of a-Aminoisobutyric Acid in isolated human placental villi by choline acetyltransferase inhibitors. J. Pharmacol. Exp. Ther. 216: 232-238 (1981) 29. Wessler I., Roth E., Schwarze S., Weikel W., Bittinger F., Kirkpatrik C.J., Kilbinger H.: Release of non neuronal acetylcholine from the human placenta: difference to neuronal acetylcholine. Naunyn-Schmidebergs Arch. Pharmacol. 3: 205-212 (2001) 30. Wessler I., Roth E., Deutsh C., Brockerhoff P., Bittinger F., Kirkpatrik C.J., Kilbinger H.: Release of non neuronal acetylcholine from the isolated human placenta is mediated by organic cation transporters. Br. J. Pharmacol. 5: 951-956 (2001) 31. Fritz S., Wessler I., Breitling R., Rossmanith W., Ojeda S.R., Dissen G., Amsterdam A., Mayerhofer A.: Expression of muscarinic receptor types in the primates ovary and evidence for nonneuronal acetylcholine synthesis. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1: 349-354 (2001) 32. Beling B., Moises H.W., Muller W.E.: Muscarinic cholinergic receptors on intact human lymphocytes. Properties and subclass characterization. Biol. Psychiat. 22: 1451-1458 (1987) 33. Maslinski W.l.: Cholinergic Receptors of Lymphocytes: Review. Brain, Behavior Immunity 3:1-14 (1989) 34. Αdem A., Norberg A., Bucht G, Winblad B. Extraneural cholinergic markers in Alzheimer’s and Parkinson’s Disease. Prog. Neuro-Psychopharmacol. Biol. Psychiat. 10: 247-257 (1989) 35. Boztkiewicz H., Maslinski W., Ryzewski: Muscarinic receptors on rat lymphocytes. Internalization of receptor-ligand complex. Int. J. Tissue React. X: 29-32 36. Beller D.I., Unanne E.R.: Evidence that thymocytes require at least two distinct signals to proliferate. J. Immunol. 123: 2890-2893 (1979) 37. Wessler I., Reinheimer T., Bittinger F., Kirkpatrik C.J., Scheda J., Vollrath L.: Day-night rhythm of acetylcholine in the rat pineal gland. Neurosci. Lett. 224: 173-176 (1997) 38. Fujii T., Tsuchiya T., Yamada S., Fujimoto K., Suzuki T., Kasahara T., Kavashima K.: Localization and synthesis of Acetylcholine in Human Leukemic T Cell Lines. J. Neuroscience Res. 44: 66-72 (1996) 39. Evans S., Garg L., Meyer E.: Synthesis and release of Achetylcholine in the rabbit kidney cortex. Life Sciences 51: 1699-1703 (1992) 40. Reinheimer T., Baumgartner D., Hohle K.D., Racke K., Wessler I.: Acetylcholine via muscarinic receptors inhibits histamine release from isolated bronchi. Am. J. Respir. Crit Care Med. 156: 389-395 (1997) 41. Reinheimer T., Bernedo P., Klapproth H., Oelert B., Zeiske K., Racke K., Wessler I.: Acetylcholine in isolated airways of rat, guinea pig, and human: species differences in role of airway mucosa. Am. J. Physiol. 270: L722-L728 (1996) 42. Klapproth H., Reinheimer T., Metzen J., Munch M., Bittinger F., Kirkpatrick C.J., Hohle K.D., Schemann M., Racke K., Wessler I.: Non-neuronal acetylcholine, a signaling molecule synthesized by surface cells of rat and man. Naunyn-Schmiedeberg‘s Arch. Pharmacol. 355: 515-523 (1997) 43. Reinheimer T., Munch M., Bittinger F., Racke K., Kirkpatrick C.J., Wessler I.: Glucocorticoids mediate reduction of epithelial acetylcholine content in the airways of rats and humans. Eur. J. Pharmacol. 349: 277-284 (1998) 44. Klapproth H., Racke K., Wessler I.: Acetylcholine and nicotine stimulate the release of granulocyte-macrophage colony stimulating factor from cultured human bronchial epithelial cells. Naunym-Schmiedebergs Arch. Pharmacol. 4: 472-475 (1998) 45. Kirkpatrik C.J., Bittinger F., Unger R.E., Kriegsmann J., Kilbinger Wessler I.: The non neuronal cholinergic system in the endothelium: evidence and possible pathological significance. Jpn J. Pharmacol. 85: 24-28 (2001) 46. Brunner F., Kuhberger E., Brockmeier D., Kukovetz W.R.: Evidence for muscarinic receptors in endothelial cells from combined functional and binding studies. Eur. J. Pharmacol. 187: 145-54 (1990) 47. Grando S.A., Kist D.A., Qi M., Dahl M.V.: Human keratinocytes synthesize, secrete, and degrade acetylcholine. J. Invest. Dermatol. 101: 32-36 (1993) 48. Grando S.A., Horton R.M.: The keratinocyte cholinergic system with acetylcholine as an epidermal cytotransmitter. Curr. Opin. Dermatol. 4: 262-268 (1997) 49. Grando S., Crosby A., Zelickson B., Dahl M.: Agarose gel keratinocyte outgrowth system as a model of skin reepithelization: Requirement of endogenous acetylcholine for outgrowth initiation. J. Invest. Dermatol. 101: 804-810 (1993) 50. Lisa T.A., Casale C.H., Domenech C.E.: Cholinesterase, acid phosphatase, and phospholipase C of Pseudomonas aeruginosa under hyperosmotic conditions in a high- phosphate medium. Curr. Microbiol. 28: 71-76 (1994) 51. Grando S.A., et al.: A nicotinic acetylcholine receptor regulating cell adhesion and motility is expressed in human keratinocytes. J. Invest. Dermatol. 105: 774-781 (1995) 52. Grando S.A., et al.: Keratinocyte muscarinic acetylcholine receptors: immunolocalization and partial characterization. J. Invest. Dermatol. 104: 95-100 (1995) 53. Grando S.A., et al.: Activation of keratinocyte nicotinic cholinergic receptors stimulation calcium influx and enhances cell differentiation. J. Invest. Dermatol. 107: 412-418 (1995) 54. Grando S.A.: Biological Functions of Keratinocyte Cholinergic Receptors. Soc. Invest. Dermatol. Proc. 2: 41-47 (1997) 55. Westerman P.A., Garr R.W., Delaney C.A., Morris M.S., Roberts R.G.: The role of skin nociceptive afferent nerves in blister healing. Clin. Exp. Neurol. 30: 39-60 (1993) 56. Silverstein P.: Smoking and wound healing. Am. J. Med. 93: 22S-24S (1992) 57. André C., Guillet J.C., Backer J.P., Vanderheyden P., Hoekebe J., Strosberg A.D.: Monoclonal anitbodies against the native or denaturated forms of muscarinic acetylcholine receptors. EMBO J. 3: 17-21 (1984) 58. Kohn E.C., Alessandro R., Probst J., Jacobs Wrilley E., Felder C.C.: Identification and molecular characterization of a m5 muscarinic receptor in A2058 human melanoma cells. Coupling to inhibition of adenyl cyclase and stimulation of phospholipase A2. J. Biol. Chem. 271: 17476-17484 (1996) 59. Cox T.C.: Low-affinity mixed acetylcholine-responsive receptors at the atypical membrane of frog tadpole skin. Am. J. Physiol. 264: C552-558 (1993) 60. Elgoyhen A.B., Johnson D.S., Boulter J., Vetter D.E., Heineman S.: a9: an acetylcholine receptor with novel pharmacological properties expressed in rat cochlear hair cells. Cell 79: 705-715 (1994) 61. Gasic G.P., Heinemann S.: Determinants of the calcium permeation of ligand-gated cation channels. Curr. Opin. Cell Biol. 4: 660-677 (1992) 62. Jones S.V.P.: Muscarinic receptor subtypes modulation of ion channel. Life Sci. 52: 457-464 (1993) 63. Menon G.K., Elias P.M., Feingold K.: Integrity of the permeability barrier is crucial for the maintenance of the epidermal calcium gradient. Br. J. Dermatol. 130: 139-147 (1994) 64. Dunant Y., Israel M.: Ultrastructure and biophysics of acetylcholine release: Central role of the mediatophore. J. Physiol. 87: 179-192 (1993) 65. Reinheimer T., Vogel P., Racke K., Bittinger F., Kirkpatrik C.J., Saloga J., Knop J., Wessler I.: Non neuronal acetylcholine is increased in chronic inflammation like atopic dermatitis. Naunyn-Schmiedeberg Arch. Pharmacol. 358 (Suppl. PP): R87 (1998) 66. Wessler I., Reinheimer T., Klapproth H., Schneider F.J., Racke K., Hammer R.: Mammalian glial cells synthesize acetylcholine. Naunyn-Schmiedebergs Arch. Pharmacol. 5: 694-697 (1997) 67. Wessler I., Kirkpatrik C.J., Racke K.: Non neuronal acetylcholine, a locally acting molecule, widely distributed in biological systems: expression and function in humans. Pharmacol. Ther. 1: 59-79 (1998) 68. Wessler I., Reiheimer T., Bittinger F., Racke K., Kirkpatrik C.J.: Universal expression of non-neuronal acetylcholine as cytomolecule in man. Naunyn-Schmiedeberg Arch. Pharmacol. 358 (Suppl. PP): R86 (1998) 69. Wessler I., Kilbinger H., Bittinger F., Kirkpatrik C.L.: The biological role of non neurunal acetylcholine in plants and humans. Jpn J. Pharmacol. 1: 2-10 (2001) 70. Wessler I., Kirkpatric C.J.: The non-neuronal cholinergic system: An emerging drug target in the airways. Pulm Pharmacol. Ther. 6: 423-434 (2001) 71. Williams C.L., Lennon V.A.: Activation of muscarinic acetylcholine receptors inhibits cell cycle progression in small cell lung carcinoma. Mol. Biol. Cel 2: 373-382 (1991) |
Online ISSN 1011-6575
• Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor
Articles published in this Journal are Indexed or Abstracted in:
• Chemical Abstracts
• Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor
Τι είναι η Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση-Οδηγίες προς τους Συγγραφείς
What is Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition-Instrunctions to Authors
Άρθρα Δημοσιευμένα στην Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση
Articles Published in Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition
Συντακτικη Επιτροπή-Editorial Board
ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ – ANNUAL SUBSCRIPTION
|
||
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου –
Full Text Language |
Ελληνικά – Greek
|
|
Παραγγελία – Αγορά –
Order – Buy |
Ηλεκτρονική Μορφή: pdf (70 €) –
Digital Type: pdf (70 €) pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr
|
|
Έντυπη Μορφή (70 € + έξοδα αποστολής)
Printed Type (70 € + shipping) pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr
|