Τίτλος – Title |
Στερεοχημεία φαρμάκων και βιοενεργών ουσιών. Σύγχρονη θεώρηση
Stereochemistry of drugs and bioactive agents |
|
Συγγραφέας – Author | X. T. ΠΛΕΣΣΑΣ, Σ. Σ. ΠΛΕΣΣΑΣ ΚΑΙ Α. ΜΠΕΝΑΚΗΣ
C. T. PLESSAS, S. T. PLESSAS AND A. BENAKIS |
|
Παραπομπή – Citation | ΦΑΡΜΑΚΟΝ-Τύπος: Επιθεώρηση Κλιν. Φαρμακολ. Φαρμακοκινητ.
7: 15-32 (1989) PHARMAKON-Press: Epitheorese Klin. Farmakol. Farmakokinet. 7: 15-32 (1989) |
|
Ημερομηνία Δημοσιευσης – Publication Date | Ιανουάριος 1989 – January 1989 | |
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου – Full Text Language |
Ελληνικά – Greek | |
Παραγγελία – Αγορά – Order – Buy |
Ηλεκτρονική Μορφή: pdf (15 €) – Digital Type: pdf (15 €) pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr |
|
Λέξεις κλειδιά – Keywords | ||
Λοιποί Όροι – Other Terms | Άρθρο Article |
|
Περίληψη – Summary | Η συμμετρία και η ασυμμετρία είναι ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο της νεκρής και της ζώσας ύλης. Ειδικότερα, οι οργανισμοί αποτελούνται από τακτοποιημένα ασύμμετρα βιομόρια. Ασυμμετρία παρατηρείται και σε πολλές ξενοβιοτικές ουσίες περιλαμβανομένων και των φαρμάκων, οι οποίες στην πράξη είναι μίγματα στερεοϊσομερών, δηλαδή μορίων που διαφέρουν στη χωροδιάταξη ορισμένων ομάδων ή ατόμων τους Η στερεοϊσομέρεια οφείλεται στη μορφή κανονικού τετραέδρου που έχει το άτομο του άνθρακα. Ενώσεις στις οποίες το άτομο του άνθρακα συνδέεται με 4 διαφορετικούς υποκαταστάτες υπάρχουν σε δύο μορφές οι οποίες δεν ταυτίζονται υπερτιθέμενες, έχουν σχέση αντικειμένου προς είδωλο και λέγονται οπτικά ισομερή ή εναντιομερή. Τα εναντιομερή στρέφουν τα επίπεδο του πολωμένου φωτός δεξιά ή αριστερά, ενώ μίγμα ίσων μερών τους (ρακεμικό μίγμα) είναι οπτικά ανενεργά. Ένα μόριο, για να είναι οπτικά ενεργό, πρέπει να έχει κέντρο ή επίπεδο ή άξονα ασυμμετρίας. Μόριο με δύο άτομα ασυμμετρίας υπάρχει σε 4 στερεοϊσομερή που σχηματίζουν δύο ρακεμικά μίγματα. Από τα ισομερή αυτά, όσα δεν παρουσιάζουν σχέση ειδώλου-αντικειμένου λέγονται διαστερεομερή. Τα γεωμετρικά ή cis-trans ισομερή είναι διαστερεομερή που έχουν στο μόριό τους διπλά δεσμά. Τα στερεοϊσομερή χαρακτηρίζονται από (α) το σημείο στροφής του επιπέδου του πολωμένου φωτός [(+) ή (-), d ή Ι], (β) τη χωροδιάταξή τους σε σχέση με τη D(+)-γλυκεριναλδεϋδη (σύστημα Fischer) και (γ) καλύτερα, με βάση το σύστημα Cahn-Ingold-Prelog ή R/S. Στο τελευταίο σύστημα βασίζεται και ο καθορισμός της Z και Ε χωροδιάταξης των γεωμετρικών ισομερών. Οι διαμορφώσεις είναι διαφορετικές τακτοποιήσεις των ατόμων μορίου που μπορεί να μετατραπούν η μια στην άλλη με ελεύθερη περιστροφή γύρω από απλούς δεσμούς. Στο αιθάνιο συνυπάρχουν η διασταυρούμενη και η εκλειπτική διαμόρφωση μαζί με ένα άπειρο αριθμό πλάγιων διαμορφώσεων. Μια διασταυρούμενη διαμόρφωση υπάρχει με τρεις μορφές, μια anti και δύο gauche. Το κυκλοεξάνιο υπάρχει με τις ακόλουθες διαμορφώσεις: ανακλίντρου, ημιανακλίντρου, λουτήρα και στρεβλού λουτήρα. Η διαμόρφωση ανακλίντρου είναι η πιο σταθερή και μπορεί να πάει αξονική ή ισημερινή μορφή.
Symmetry and the lack of it (or asymmetry) is a common phenomenon that can be seen in the letters of the alphabet (fig. 1) as well as in human body. All living organisms are constituted by ordered asymmetric biomolecules. The asymmetry is not only restricted to the biogenic compounds; a great number of xenobiotics, including drugs, thought to be mono-substances are in fact mixtures of stereoisomers, i.e. molecules with the same molecular formula, but different in respect to the spatial arrangement of certain atoms or groups. This arrangement is called configuration and its is based on the concept of tetrahedral carbon (fig. 2). Compounds of the formula Cabcd exist in two forms that are not superimposable; they are mirror images of one another (fig. 3) and they are called optical isomers, optical antipodes, enantiomorphs or enantiomers. Optical isomers rotate the plane of polarised light to the right (dextrorotatory or dextrogire molecule) or to the left (levorotatory or levogire molecule) (fig. 4). This optical activity depends on substance concentration, temperature, light wavelength, solvent and pH of aqueous solutions. The necessary and sufficient condition for a substance to show optical activity is that the molecule is asymmetric (or dissymetric or chiral). These molecules possess a chiral center (C-chiral, N-chiral, P-chiral), a chiral plane or a chiral axis (fig. 5). A mixture of equal parts of enantiomers is a racemic modification or racemate and is optically inactive. Α pure enantiomer can be racemised by usually drastic means (fig. 6). Α molecule with two or more chiral centers can exist as four stereoisomers, that they are two different racemates; those stereoisomers that are not enantiomers are called diastereoisomers or diastereomers (fig. 7 and 8) and they are not related as object and its mirror image. Geometric isomers, or cis-trans configurations, are a particular kind of diastereoisomers that owe their existence to hindered rotation about double bonds (fig. 9). Stereoisomers may be described by: (a) the direction of polarised light plane rotation; this is indicated by the signs (+) and (-) or by the letters d and I; (b) the Fischer Convention, i.e. the configuration about a chiral atom in relation to a reference molecule, the D(+)-glyceraldehyde (fig. 10); the molecule under investigation must be chemically converted to glyceraldehyde or to another molecule of known configuration; (c) (best) the sequence rule: R (rectus) / S (sinister) system or Cahn-Ingold-Prelog Convention (fig. 11); this system describes the actual configuration. The same system is also the base of the assignment of geometric isomers as Ζ or E configurations (fig. 12). Conformations are different arrangement of molecules that can be converted into one another by rotation of single bonds. In ethane coexist staggered and eclipsed conformations with a infinite number of skew conformations (fig. 13). There are several different staggered conformations: one anti and two gauche (fig. 14). Cyclohexane exists in various different conformations: chair, half-chair, boat and twist-boat (fig. 15); the chair form is the most stable conformation of cyclohexane, and of nearly every derivative of cyclohexane, while boat form is not actually a conformer, but a transition state between chair and twist conformations. Chair conformations of cyclohexane exist in an equatorial and in an axial position (fig. 16), the former being more stable than the latter (fig. 17). |
|
Αναφορές – References |
|
Online ISSN 1011-6575
Άρθρα Δημοσιευμένα σε αυτό το Περιοδικό Καταχωρούνται στα:
Chemical Abstracts
Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor
Articles published in this Journal are Indexed or Abstracted in:
• Chemical Abstracts
• Elsevier’s Bibliographic Databases: Scopus, EMBASE, EMBiology, Elsevier BIOBASE
SCImago Journal and Country Rank Factor
Τι είναι η Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση-Οδηγίες προς τους Συγγραφείς
What is Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition-Instrunctions to Authors
Άρθρα Δημοσιευμένα στην Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση
Articles Published in Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition
Συντακτικη Επιτροπή-Editorial Board
ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ 1989 – ANNUAL SUBSCRIPTION 1989 | |
Γλώσσα Πλήρους Κειμένου – Full Text Language |
Ελληνικά – Greek |
Παραγγελία – Αγορά – Order – Buy |
Ηλεκτρονική Μορφή: pdf (70 €) – Digital Type: pdf (70 €)pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr |
Έντυπη Μορφή (70 € + έξοδα αποστολής) Printed Type (70 € + shipping)pharmakonpress[at]pharmakonpress[.]gr |