Τόμος 2 (1984) – Τεύχος 2 – Άρθρο 5 – Επιθεώρηση Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακοκινητικής-Ελληνική Έκδοση – Volume 2 (1984) – Issue 3 – Article 5 – Epitheorese Klinikes Farmakologias και Farmakokinetikes-Greek Edition

Prenatal Diagnosis by Recombinant DNA Techniques

D. Loukopoulos, M. Boussiou

^{Α’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, και Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας Υπ. Υγείας και Πρόνοιας, “Λαϊκό” Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών}

2: 161-174 (1984)

PHARMAKON-Press: Epitheorese Klin. Farmakol. Farmakokinet. 2: 149-160 (1984)

Thalassemia

Οι μοριακές βλάβες των αιμοσφαιρινοπαθειών οφείλονται σε μεταλλάξεις της αλληλουχίας DNA των γόνων που καθορίζουν τη σύνθεση (δομή ή ρυθμό) των αλύσων της αιμοσφαιρίνης ή των γειτονικών προς αυτούς περιοχών. Η κατάδειξη της βλάβης μπορεί να γίνει άμεσα είτε έμμεσα όπως ε­κτίθεται στο κείμενο. Παραδείγματα γιο την πρώτη περίπτωση αποτελούν οι ελλείψεις γόνων (α-ΜΑ, δβ-ΜΑ και- ορισμένες β-ΜΑ), η σύντηξη γόνων στην αιμοσφαιρινοπάθεια Lepore, καθώς και η α­ναγνώριση των σημειακών μεταλλάξεων που ευ­θύνονται για τις ανοσοσφαιρίνες S. Ο-Arab κ. α. Τέ­λος, άμεση κατάδειξη μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση συνθετικών ολιγονουκλεοηιδίων που ανα­γνωρίζουν τη μετάλλαξη σε μια προεπιλεγμένη μικρή περιοχή που περιβάλλει την μετάλλαξη. Στο κείμενο δίνονται τα αντίστοιχα παραδείγματα.

Η προ γεννητική διάγνωση των αιμοσφαιρινο­νοπαθειών με έμμεσή κατάδειξη των βλαβών βα­σίζεται στην παρουσία ορισμένων πολυμορφικών θέσεων στη νουκλεοτιδική αλληλουχία που συν­δέονται με τον παθολογικό γόνο. Με ταν τρόπο αυτό ανιχνεύεται η αιμοσφαιρινοπάθεια S καθώς και ορισμένες περιπτώσεις β-ΜΑ (β⁰ 39 Σαρδη­νία κ.ά.). Η τεχνική αυτή είναι εξαιρετικά πολύ­πλοκη, χρονοβόρα και πολυέξοδη γατί απαιτεί ανάλυση DNA πολλών μελών της οικογένειας και ιδιαίτερα ενός προϋπάρχοντος υγιούς ή αρρώστου παιδιού. Οι τεχνικές αυτές εφαρμόζονται ήδη στη χώρα μας με ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη υλικού από τροφοβλάστη που επιτρέπει την προ γεννητική διάγνωση στην 8-10 εβδομάδα της εγκυμοσύνης.

Prenatal diagnosis of the hemoglobinopathies and thalassemia with recombinant DNA techniques has many adva­ntages in comparison to the routine protein methods. The methodology includes DNA di­gestion with restriction endonucleases, electro­phoresis, transfer of DNA fragments onto nitro­cellulose filters and hybridisation with radioa­ctive probes or synthetic oliganucleotides.

The molecular lesions of hemoglobinopathies include mutations in the DNA sequence of the globin genes or their intergenic areas. The lesions can be detected directly or indirectly as described in the text. Gene deletions (β-thal, δβ-­thal), gene fusion in hemoglobin Lepore, as well as the point mutations responsible for hemoglo­bins S. 0-Arab and others can all be recognized directly by DNA analysis. Finally, the use of synthetic oligonucleotides allows the direct de­tection of a mutation included in a preselected small DNA sequence. Relevant examples are given in the text.

Prenatal diagnosis of the hemoglobinopa­thies by indirect study of the lesion is accompli­shed on the basis to the present of a number of polymorphic sites linked to the pathologic gene. Hemoglobin S and a few cases of β-thalassemίa (β⁰ 39 Sardinia) provide good examples. The de­tection of polymorphisms is very complicated, time and money consuming because it requires DNA analysis from many members of each fami­ly and especially of a preexisting healthy or homozygous child. The above techniques have already been set up in our country. Special interest is taken in the study of the trophoblast tissue which allows prenatal diagnosis at the 8­-10th week of gestation.

1. Powledge, T.M., Fletcher, J.: Guidelines for the ethical social and legal issues in prenatal diagnosis. N. J. Med. 300: 168 (1979)
2. Δυνέζης, l.: Δυνατότητες γενετικής διαγvώσεως και αντιμρετωπiσεως επί του κυήματος. Στρογγυλό τραπέζι: Γενετική πρόβλεψη. Δυνατότητες και προβλήματα. Ιατρική 30: 123 (1976)
3. Orkin, S.H., Antonarakis, S.E., Kazazian, H.H. Jr.: Poly­morphism and molecular pathology of the human p-glο­bin gene. Prog. Hematoi. 13: 49 (1983)
4. 4, Nienhuis, A.W., Anagnou, N.P., Ley, T.J.: Advances in thalassemia research. Blood 63: 738 (1984)
5. Wintrobe, M.Μ., Lee, R.G., Boggs, D.Α., Bcthell, T.C., Foorster, J., Athens, J.W., Lukens, J.N.: Clinical Hema­tology. 8th edition, Lea and Febiger, Philadelphia {1981)
6. WHO Working Group: Community control of hereditary anaemias: Memorandum from a WHO meeting (Novem­ber 1981). Bu!!. WHO 61: 63 (1983)
7. Fessas, Ph., Loukopoulos, D.: The J3’thalassaemias. Haematol., 3: 411 (1974)
8. Καπ, Y.W., Nathan, D.G., Cinidalli, G., Frigolletn, F.:. Intrauterine diagnosis of the thalassemia. N.Y.
9. Acad. Sc’. 232: 145 (1974)
10. Alter, B.P.: Prenatal, diagnosis of haemoglobinopathies. A status report. Lancet 2: 1152 (1981)
11. Loukopoulos, D., Karababa, Ph., Antsaklis, A., Panour­gias, J., Boussiou, M., Karayannopoulos, C., Politis, J., Rombou, D., Kaltsoya-Tassiopoulou, A., Fessas, Ph.: Pre­natal diagnosis of thalassemia and the hemoglobin S syndromes in Greece. 5th Cooley’s Anemia Foundation Meeting. Ann. Ν.Y. Acad. Sci 119841. Υπό εκτύπωση.